Cukrzyca jest obecnie uważana za jedno z największych zagrożeń dla zdrowia publicznego na świecie — mimo stale wzrastającej świadomości społecznej na temat choroby i działań profilaktycznych, liczba zachorowań cały czas rośnie, co więcej chorują już również dzieci. Jak wynika z najnowszych danych, całkowita liczba osób chorujących na cukrzycę na świecie zwiększyła się ponad 3,5-krotnie w ciągu ostatnich 35 lat, a z prognoz Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że do 2030 roku cukrzyca będzie siódmą z kolei najczęstszą przyczyną śmierci.
Definicja
Diabetes mellitus to zespół chorób metabolicznych, które charakteryzują się hiperglikemią, czyli podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Przyczyną tego jest zaburzone wydzielanie lub działanie insuliny – hormonu produkowanego przez trzustkę. Utrzymująca się hiperglikemia może w efekcie doprowadzić do uszkodzeń, zaburzeń w funkcjonowaniu lub niewydolności różnych narządów. Szczególnie narażone na skutki przewlekłego podwyższonego poziomu glukozy we krwi są oczy, nerki, serca i naczynia krwionośne.
Mimo coraz większej wiedzy na temat choroby i szeroko zakrojonych akcji edukacyjnych, trudno ją jednoznacznie zdiagnozować ze względu na niecharakterystyczne objawy. Symptomy cukrzycy można pomylić, na przykład ze zwykłym zmęczeniem. Jednak jak najszybsze rozpoznanie jest kluczowe — zwłaszcza w przypadku 1. i 2. typu cukrzycy, czyli tzw. insulinozależnej, która wymaga stałego monitorowania glikemii i dostarczania insuliny.
Objawy
Symptomy, które mogą wskazywać na cukrzycę to:
- ogólne osłabienie organizmu,
- spadek masy ciała połączony ze zwiększonym apetytem,
- wzmożone pragnienie,
- częste oddawanie moczu (wielomocz),
- zamazane lub podwójne widzenie,
- świąd skóry,
- nieprzyjemny zapach acetonu z ust,
- pojawienie się stanów zapalnych narządów moczowo-płciowych,
- cukier w moczu.
Na cukrzycę mogą również wskazywać tzw. czynniki ryzyka, do których zalicza się:
- przypadki cukrzycy w rodzinie,
- nadwaga (BMI ≥25 kg/m2 i/lub obwód w talii >80 cm u kobiet, lub >94 cm u mężczyzn),
- nadciśnienie tętnicze,
- choroby układu sercowo-naczyniowego,
- brak aktywności fizycznej.
W przypadku wystąpienia tego typu objawów i czynników ryzyka należy wykonać pomiar cukru we krwi; następnie – jeśli to konieczne – iść do poradni diabetologicznej.
Życie z cukrzycą: co dalej?
Codzienność z cukrzycą to przede wszystkim samokontrola i stałe monitorowanie glikemii. Obecnie proces ten jest znacznie łatwiejszy dzięki akcesoriom dedykowanym diabetykom. Najważniejszym z nich jest aparat do mierzenia poziomu cukru we krwi, czyli glukometr.
Oprócz glukometru, do pomiaru glikemii potrzebne są również nakłuwacz i paski. Nakłuwacz służy do pobrania próbki krwi z palca, którą trzeba następnie umieścić na pasku testowym. Kolejnym krokiem jest włożenie paska do urządzenia.
Glukoza zawarta w pobranej krwi reaguje z enzymem glukozy (oksydazą glukozową) zawartym w teście paskowym, generując elektrony, czyli wytwarzając odpowiednią do stężenia glukozy ilość prądu. Pomiar jest następnie wyświetlany na glukometrze.
Dawka insuliny, którą powinien przyjąć chory, jest ściśle związana z wartością pomiaru. Insulinę dostarcza się do organizmu za pomocą penów, umożliwiających podskórne podawanie insuliny. Do iniekcji stosowane są strzykawki insulinowe wyposażone w specjalne igły.
Oprócz monitorowania poziomu cukru we krwi, równie istotne są takie aspekty, jak odpowiednia, lekkostrawna dieta i aktywność fizyczna. Ogromne znaczenie mają także systematyczne kontrole w poradni diabetologicznej i poszerzenie wiedzy na temat choroby.