Nie od dziś wiadomo, że przedłużający się stres może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych. Badania wskazują, że ze stresem związany jest również podwyższony poziom glukozy we krwi. W jaki sposób sytuacje w życiu codziennym mogą zaburzać glikemię? Dlaczego czasami glukometr wskazuje zbyt wysokie stężenie cukru? Jakie czynniki w organizmie to powodują? Zapraszamy do lektury!
Odpowiedź organizmu na bodźce stresowe
Każdy doświadcza stresu. Jego przyczyny to m.in. utrata stanowiska, śmierć najbliższego członka rodziny, pogorszenie się warunków życia. Jednak są osoby, u których niepokój, przyspieszone bicie serca czy ściskanie w żołądku pojawiają się w mniej ekstremalnych sytuacjach. Problemy w pracy, kłótnia z partnerem, kłopoty szkolne dzieci, szybkie tempo życia – to wszystko także wywołuje stres. Organizm reaguje wówczas tak, jak to sobie wypracował w toku ewolucji. Następuje wyrzut hormonów: adrenaliny oraz kortyzolu. Substancje te:
- wspomagają krążenie,
- powodują rozszerzenie się źrenic,
- zmieniają stężenie cukru we krwi,
- podwyższają ciśnienie krwi,
- przyspieszają oddech,
- wpływają na przebieg procesów metabolicznych.
O ile na krótką metę może to być pożądane (mobilizacja ciała do 'walki’), tak przedłużony stres ma swoją cenę. Odbija się on niekorzystnie na funkcjonowaniu całego ciała.
Hormony stresu a cukier
Jak już wspomnieliśmy, wydzielanie się specyficznych dla sytuacji stresowych hormonów nie pozostaje bez znaczenia dla stężenia glukozy. Ma to uzasadnienie ewolucyjne. Gdy człowiek musiał bronić się przed niebezpieczeństwem, jego ciało potrzebowało do tego dużych zasobów energetycznych. Ponieważ jednak adrenalina jest antagonistą wytwarzanej przez trzustkę insuliny, w stresie poziom cukru we krwi jest większy. Kortyzol wpływa z kolei na szybszą produkcję glukozy. Łatwo zatem wywnioskować, że przedłużający się, trwający tygodniami czy miesiącami stres, może prowadzić do hiperglikemii.
Co ciekawe, glukometr zwykle pokazuje zawyżone wartości u osób z cukrzycą typu 2. Psychiczny stres ma na tę grupę większy wpływ. W przypadku cukrzycy typu 1 niekiedy można zaobserwować zmniejszenie się poziomu glukozy. Ponadto wszystko zależy też od predyspozycji indywidualnych. Coś, co dla jednego będzie sporym źródłem stresu, na innym nie zrobi większego wrażenia. Znaczenie ma tu umiejętność radzenia sobie z trudnymi sytuacjami i odporność psychiczna.
Cukrzyk a stres, czyli miej glukometr i nakłuwacz pod ręką
Chociaż wszystko wskazuje na to, że chroniczny stres prowadzi m.in. do cukrzycy, sytuacja bywa również odwrotna. U diabetyków źródłem niepokoju i dyskomfortu psychicznego może być przecież sama choroba. Warto zauważyć, że wielu z nich stara się normalnie funkcjonować w społeczeństwie. Jednak szybkie tempo życia codziennego może zaszkodzić nawet zdrowym, a co dopiero cukrzykom. Tutaj trzeba przecież jeszcze pamiętać, żeby:
- dokonywać regularnych pomiarów z użyciem nakłuwacza i aparatu,
- starannie dobierać posiłki,
- gdy lekarz zalecił – zażywać o określonych porach stosowne specyfiki,
- znaleźć czas na dostosowaną do siebie aktywność fizyczną.
Stres z tym związany może zaburzać poziom cukru we krwi. Dlatego w podenerwowaniu obecność glukometru pod ręką jest niezbędna, aby móc skontrolować sytuację. Jednocześnie można sobie pomóc, nie narażając się na dodatkowe nerwy. Jak? Niektórym czynnikom stresowym w cukrzycy można zapobiec. Przykładowo, lepiej zaopatrzyć się w zapas lancetów do nakłuwaczy, aby nie okazało się, że któregoś dnia pomiar będzie niemożliwy przez ich brak. Po co przysparzać sobie stresu, biegając do apteki, kiedy można zamówić je z dostawą do domu w korzystnej cenie – odpowiednio wcześniej? Nie bez znaczenia jest też notowanie wyników pomiarów i wyrobienie sobie nawyku ich regularnego przeprowadzania.
Przedłużający się stres może doprowadzić nie tylko do zaburzeń ze strony układu krążenia, ale i do wahań stężenia glukozy we krwi. Jej wysoki poziom często obserwuje się w cukrzycy. Warto zatem nauczyć się radzić sobie z niepokojącymi sytuacjami. Chorując na cukrzycę, w sytuacjach większego napięcia powinno się kontrolować stężenie glukozy za pomocą osobistego glukometru. Umiejętność panowania nad stresem i regularne pomiary uchronią organizm przed skutkami hiperglikemii.