Jak to się dzieje, że po skaleczeniu się, na przykład w palec, rana dość szybko się zasklepia, a krwawienie ustaje? Odpowiada za to układ krzepnięcia – i nie chodzi tu tylko o płytki krwi. Równie ważnym elementem oceny poprawnego działania tego układu jest czas protrombinowy. Na czym polega badanie INR i kiedy się je wykonuje
Czynniki z zewnątrz
Wszyscy wiemy, iż na krzepnięcie mają wpływ trombocyty – elementy morfotyczne samej krwi. Jednak układ krzepnięcia to skomplikowany system, w którym uczestniczą także inne czynniki. Czas protrombinowy pozwala ocenić to, jak funkcjonuje zewnątrzpochodny tor tego układu. Zasadniczo mówi się, że im dłuższy zmierzony czas, tym krew krzepnie gorzej. Aby ujednolicić wyniki badań wykonywanych w różnych ośrodkach diagnostycznych, wprowadzono wskaźnik INR, czyli międzynarodowy wskaźnik znormalizowany. Stanowi on zwykle jeden z elementów koagulogramu, czyli rozbudowanego zestawu badań, mających służyć ocenie krzepliwości. Na wartość INR wpływają składniki, znajdujące się w osoczu krwi – m.in. produkowane w wątrobie protrombina oraz fibrynogen.
Wskazania do INR
Badanie to wykonuje się przede wszystkim w kilku sytuacjach:
- u pacjentów zagrożonych zakrzepicą i zażywających leki przeciwzakrzepowe, będące antagonistami witaminy K (np. wafaryna) – w celu kontrolowania dawki leku i jej ewentualnej modyfikacji,
- u osób przed planowanymi zabiegami chirurgicznymi – w celu oceny krzepliwości i zapobiegnięcia ewentualnym krwotokom,
- u pacjentów po zabiegach, związanych np. z wymianą zastawek serca na sztuczne lub wszczepieniem stentów naczyniowych – po to, aby zapobiec powstawaniu skrzepów na tych elementach, a więc odpowiednio dopasować dawkę leków przeciwzakrzepowych,
- gdy występują zbyt obfite krwawienia miesiączkowe, regularne krwawienia z dziąseł (np. przy myciu zębów), a na skórze zbyt często pojawiają się siniaki, powstające nawet na skutek lekkich urazów – mogą to być bowiem objawy niedoboru protrombiny,
- w diagnozowaniu schorzeń wątroby i kontrolowaniu jej czynności.
Gdzie i jak wykonać badanie?
W warunkach laboratoryjnych badanie polega na pobraniu niewielkiej ilości krwi z żyły, znajdującej się w zgięciu łokcia (podobnie jak przy zwykłym badaniu morfologicznym). Po badaniu uciska się miejsce wkłucia, zabezpieczone kompresem. Osobom, u których wykonano zabieg kardiochirurgiczny i które muszą regularnie i długo zażywać leki przeciwzakrzepowe, opłaci się natomiast zakup aparatu, umożliwiającego samodzielne dokonywanie pomiarów w domu. CoaguCheck INRange (https://sklepmedyczny.com.pl/produkt/coaguchek-xs-kit/) to urządzenie, które działa podobnie do glukometru. W przypadku kontroli domowej pobiera się bowiem kroplę krwi z palca i nanosi ją na specjalne paski (https://sklepmedyczny.com.pl/produkt/coaguchek-xs-24-test/) pomiarowe. Ten przenośny aparat umożliwia zapisywanie wyników, dodawanie do nich własnych komentarzy i przesyłanie danych do komputera. Przeprowadzenie pomiaru z użyciem takiego sprzętu jest bardzo proste. Po nakłuciu warto przetrzeć palec, stosując jałowy kompres gazowy (https://sklepmedyczny.com.pl/produkt/kompres-wlokninowy-jalowy-5×5-cm-2-szt-10/).
Interpretacja wyników
Choć norma pomiarowa dla tego parametru wynosi od 0,8 do 1,2, wyniki należy zawsze konsultować z lekarzem. Nieco inne normy obowiązują pacjentów, regularnie zażywających leki przeciwzakrzepowe. Wyniki odbiegające powinny zostać zinterpretowane przez specjalistę. Może się bowiem okazać, że konieczna będzie modyfikacja dawki, zmiana leku, zmiana częstości jego zażywania, a w przypadku pacjentów, którzy nie przyjmują żadnych środków – wdrożenie leczenia lub wykonanie dodatkowych badań. Ponadto na wartość tego parametru wpływają niektóre składniki w diecie – na przykład żeń-szeń, dziurawiec czy wątróbka. Warto pamiętać, że samodzielne wyciąganie wniosków na podstawie uzyskanych wyników nie jest najlepszym pomysłem. W razie wątpliwości lekarz zaleci powtórzenie badania lub inne, dodatkowe procedury.